બિલાડીએ નશાખોરને સફળ લેખક બનાવ્યો

 મુશ્કેલીના દરિયાની વચ્ચે માણસ ઝોલાં ખાતો હોય અને નિરાશાનું વાવાઝોડું ગમે તે ક્ષણે જીવનને અસ્ત-વ્યસ્ત કરી નાખશે તેવો ભય સતત ઝળુંબતો હોય ત્યારે કોઇ નાની અમસ્તી વાત પણ તેને ફરી બેઠા થવા માટે પ્રેરકબળ પૂરું પાડતી હોય છે. એટલે જ તો આપણે ત્યાં ‘ડૂબતાને તરણું કાફી’ની કહેવત અવારનવાર બોલાય છે. અહીં એવા જ એક યુવાનની વાત છે, જે જીવનના ઝંઝાવાતમાં અટવાઇ પડ્યો હતો. મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવાના બદલે તેણે ડ્રગ્સના નશા દ્વારા પલાયનવાદી અભિગમ કેળવ્યો હતો.  જો કે ડ્રગ્સનાં કારણે તેનું જીવન વધુ ગૂંચવાયુ, મુશ્કેલીઓના કળણમાં તે વધુ ને વધુ ફસાતો ગયો. અંધકારમય જીવનમાંથી બહાર નીકળવાના તમામ પ્રયાસો એક પછી એક નિષ્ફળ થઈ રહ્યા હતા ત્યારે એક દિવસ અચાનક તેના જીવનમાં બિલાડીએ પ્રવેશ કર્યો. બિલાડીનાં આગમન બાદ તેના જીવનમાં એવું તો પરિવર્તન આવ્યું કે રખડુ અને નશાખોર યુવાન આજે બેસ્ટસેલર પુસ્તક લખતો થઈ ગયો.

વાત ખરેખર પ્રેરણાત્મક છે. તે યુવાનનું નામ છે જેમ્સ બોવેન અને તેણે જે પુસ્તક લખ્યું છે તે છે ‘અ સ્ટ્રીટ કેટ નેમ્ડ બોબ’! આ પુસ્તક ૨૦૧૦નાં સપ્ટેમ્બરમાં પ્રકાશિત થયું હતુ. પ્રકાશિત થયાનાં થોડા જ સમયમાં આ પુસ્તકે ઇંગ્લેન્ડમાં ભારે ધૂમ મચાવી હતી. અત્યાર સુધીમાં માત્ર યુકેમાં આ પુસ્તકની ૭,૫૦,૦૦૦ કોપી વેચાઇ ગઇ છે અને વિશ્વની ૨૭ ભાષાઓમાં તેનું ભાષાંતર થયુ છે.

‘અ સ્ટ્રીટ કેટ નેમ્ડ બોબ’ પુસ્તકમાં જેમ્સ બોવેને કોઇ ફિલોસોફી ન કરતા તેની સંઘર્ષ ગાથા અને તેની બિલાડી સાથેનાં સંભારણાં રજૂ કર્યા છે.  એકદમ સરળ રીતે અને સચ્ચાઇથી કહેવાયેલી જેમ્સ બોવેનની કથા લોકોને એવી તો સ્પર્શી ગઇ કે પુસ્તક પ્રકાશિત થવાનાં થોડા જ દિવસોમાં તે પુસ્તક ઇન્ટરનેશનલ બેસ્ટ સેલર બની ગયું જેની યુરોપનાં મોટા છાપાઓ પણ નોંધ લીધા વગર ન રહી શક્યા.

જેમ્સ બોવેનની સંઘર્ષગાથાની વાત કરીએ તો તે ડિવોર્સી માતા-પિતાનું સંતાન છે. તેણે તેનું બાળપણ ઓસ્ટ્રેલિયામાં તેની મા અને સાવકા પિતા સાથે વિતાવ્યું હતું. ૧૯૯૭માં તેણે તેની સાવકી બહેન સાથે યુકેમાં સ્થળાંતર કર્યુ અને તેની તેનો કપરો કાળ શરૂ થઇ ગયો. તેનું બાળપણ પણ સારું વીત્યું હતું એમ તો નહીં જ કહી શકાય! યુકે આવતાવેંત જ જેમ્સને તેની સાવકી બહેન સાથે ઘર્ષણ શરૂ થઇ ગયેલું જે સમય જતા ધીમેધીમે વધતું જ ગયું. તરુણ જેમ્સ સાથે તેની સાવકી બહેન ઉદ્ધત વર્તન કરતી અને ન તો યોગ્ય ખોરાક આપતી કે ન પૂરતું પહેરવા-ઓઢવાનુ. શિયાળામાં હાડ થીજાવી દેતી ઠંડીમાં જેમ્સ યોગ્ય ગરમ કપડાંને અભાવે કાતિલ ઠંડી સહન કરીને પડ્યો રહેતો.

પોતાનાં ત્રાસભર્યા જીવનથી કંટાળીને જેમ્સ ડ્રગ્સનાં રવાડે ચઢી ગયો અને ઘરથી દૂર ભાગીને તે રેઢિયાળ જીવન જીવવા માંડ્યો. આમ લગભગ દસ વર્ષ સુધી જેમ્સ યુકેમાં રખડુ જીવન જીવ્યો અને ઘરવિહોણા લોકો માટે કામ કરતી સંસ્થાઓનાં સહારે જેવોતેવો ખોરાક મેળવીને તેણે દિવસો કાઢ્યાં. પણ અપૂરતા ખોરાક અને હેરોઇનના સેવનથી તેનું શરીર લથડી પડ્યું અને તે માંદગીમાં સપડાયો. તેની લથડેલી તબીયતને ઠેકાણે લાવવા માટે તેનું ડ્રગ્સ છોડવુ ઘણું મહત્ત્વનું હતું આથી તેની સારવાર શરૂ થઇ. આ દરમિયાન એક દિવસ તેનાં ઘરની બહાર એક બિલાડી આવીને બેઠી. જેમ્સની તેની ઉપર નજર તો ગઇ પણ એ વખતે તેણે બહુ ધ્યાન ન આપ્યું. પણ જેમ્સે એ નોંધ્યુ કે પેલી બિલાડી સતત ત્રણ દિવસથી ત્યાં જ બેઠી છે આથી ઉત્સુકતાવશ જેમ્સ તે બિલાડી પાસે ગયો. ત્યારે તેને માલૂમ પડ્યું કે બિલાડીનાં પગમાં ઇજાઓ થઇ છે.

જેમ્સને તો જાણે બિલાડીનાં રૂપમાં સમદુખીયું મળી ગયું! તેણે બિલાડીની ઇજાઓની દવા કરવા માંડી અને બિલાડીને પોતાની સાથે રાખી લીધી અને તેને ‘બોબ’ નામ આપ્યુ. સામાન્ય રીતે બિલાડીઓને મનસ્વી પ્રાણી કહેવામાં આવે છે પરંતુ બોબ અન્ય બિલાડીઓથી સાવ જુદી નીકળી. બોબ તો સતત જેમ્સની સાથે રહેવા માંડી અને જેમ્સ જ્યાં જાય ત્યાં તેની સાથે ને સાથે ફરવા માંડી. આમ બિલાડીનાં સહવાસથી જેમ્સની એકલતા ભાંગી અને એકલપંડે જીવનયાત્રા કરતા જેમ્સને ટકી જવા માટેનું સબળ કારણ મળ્યું. સતત બોબ સાથે રહેવાને કારણે ધીમે ધીમે જેમ્સનું ડ્રગ્સનું સેવન બંધ થયુ અને તેની ગાડી ધીરે ધીરે પાટે ચઢવા માંડી. હવે તે બેકાર બનીને શહેરમાં રખડુની જેમ રખડતો ન હતો બલ્કે અખબાર વેચવા જેવી નાની મોટી નોકરીઓ કરીને પેટીયું રળતો થયો. આ બધા માટે જેમ્સનું માનવું એમ છે કે તેનાં જીવનમાં બોબનો પ્રવેશ થયા પછી જ તેને જીવન સુંદર અને જીવવા જેવું લાગ્યુ. તેની આ કથામાં એક લિટરરી એજન્ટને રસ પડ્યો એટલે તેણે જેમ્સને એક સહાયક લેખકની મદદ આપીને તેની પાસે એક પુસ્તક લખાવડાવ્યું અને તે પુસ્તક એટલે ‘અ સ્ટ્રીટ કેટ નેમ્ડ બોબ’!

આ પુસ્તકમાં કોઇ મોટા મોટા ઉપદેશો અથવા ફિલોસોફી કરવામાં નથી આવી. તેમાં માત્ર જેમ્સનું બોબ આવ્યા પહેલાનું અને પછીનું તદ્દ્ન સરળ શૈલીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યુ છે. પરંતુ સામાન્ય લોકોને જેમ્સની કથા પોતીકી લાગી જેથી તેનું પુસ્તક યુરોપ સહિત વિશ્વ આખામાં ભારે વખણાયું અને ઇન્ટરનેશલ બેસ્ટ સેલર નીવડ્યું.